Kinderliedjes die niet zo onschuldig zijn

Dat we kinderliedjes belangrijk en leuk vinden, steken we niet onder stoelen of banken. Zo hebben we een uitgebreide kinderliedjesdatabase en plaatsen we ook geregeld zelfgeschreven kinderliedjes om gratis te downloaden. Kinderliedjes zijn onder andere goed voor de motorische ontwikkeling van je kind maar bijvoorbeeld ook voor zijn spraakontwikkeling. Daarnaast is het natuurlijk vooral heel leuk om met je kind te zingen.

Maar… heb je ooit wel eens goed naar de teksten gekeken van kinderliedjes? Want niet alle kinderliedjes zijn even onschuldig… Sommige teksten zijn op z’n minst een tikkeltje dubieus, maar worden al tientallen jaren door kindermondjes gezongen. Wist je bijvoorbeeld dat het traditionele kinderliedje ‘Altijd is Kortjakje ziek’ over een hoer gaat? ‘Ziek’ is in deze tekst de metafoor voor ‘op je rug liggen’. Natuurlijk hebben kinderen geen flauw benul in wat ze zingen, maar misschien is het als volwassene toch handig te weten waar je kind het over heeft…

En zo zijn er meer kinderliedjes die wat minder onschuldig zijn als ze lijken…

1) Heyah Mama van K3

Hittegolf In De Stad
Jongens en meisjes dansen door de straten
lekker uitgelaten
Ik wil jou jij wil mij
Ik weet een plekje waar ze ons niet vinden
Jij mag me verslinden
Doe het heel zachtjes
geen kreetjes en geen lachjes
heel zachtjes
Het wordt een leuke zomer
Lieve mooie dromen

Hittegolf in m’n hart
Laat mij vanavond naar je kamer komen
In duizend hete dromen
Ik wil jou, jij wil mij
Slaap nu maar zacht en laat je raam open
Ik kom er aangeslopen

Het heeft niet veel verbeelding nodig om in te vullen wat er met deze tekst bedoeld wordt. Overigens komt de tekst van voor de tijd dat K3 zich op (kleine) kinderen ging richten, maar het liedje wordt nog wel uit volle borst meegezongen door heel veel kleine meisjes…
Maar hoe dan ook, deze tekst is meer voor de papa’s dan voor de kindjes.

2) Daar was laatst een meisje loos

Och kap’teintje, sla me niet
Ik ben uw liefde, ik ben uw liefje
Och kap’teintje, sla me niet
Ik ben uw liefje zoals gij ziet

Zij moest komen in de kajuit
Kreeg een pak ransel, kreeg een pak ransel
Zij moest komen in de kajuit
Kreeg een pak ransel
En toen was het uit

Het laatste twee complets van dit traditionele kinderliedje, zijn toch op z’n minst gruwelijk te noemen en in ieder geval niet voor kindermondjes bestemd. Want of ze afgeranseld wordt en probeert dit te voorkomen door hem het hof te maken, of er wordt hier gezongen over een SM-sessie… Beiden mogelijkheden lijken ons knap fout voor kinderen.

3) Er was er eens een heel klein ventje

Toen kwam er eens een grote honger 2x
Er was geen voe-voe-voedsel meer aan boord 2x
Dat was toch ongehoord

Toen ging men aan een strootje trekken 2x
En wie het ko-ko-korste eindje trok 2x
Die peuzelde men op

Hoe gruwelijk! Het liedje kent overigens een happy end maar hoe gruwelijk is het idee van kannibalisme! En ik heb dit liedje vroeger écht op school moeten leren. Achteraf vraag ik me af hoe gestoord die muziekleraar moet zijn geweest, om uit het aanbod van duizenden kinderliedjes precies deze te kiezen.

4) Al in een groen groen knollenland

In een groen, groen, groen, groen knollenland
Daar zaten twee haasjes heel parmant.
En de een die blies de fluitefluitefluit
En de ander sloeg de trommel.
Daar kwam opeens een jager, jagerman
En die heeft er één geschoten.
En dat heeft, zo je denken, denken kan,
De ander zeer verdroten.

Iets minder gruwelijk dan het opeten van een ander mens, maar toch blijft het best zielig dat er zo’n schattig konijntje wordt doorgeschoten…
Soms lijkt iets onschuldig maar kan het toch verstrekkende gevolgen hebben. Zo had mijn moeder ooit tijdens kerstdiner een kaarsje van een schattig hertje neer gezet, ik was toen misschien een jaar of vijf. ‘Leuk,’ dacht ze. Dat was het, tot het kaarsje werd aangestoken en het schattige hertje voor mijn ogen begon te smelten. Tranen met tuiten. Dag vredig kerstdiner.

5) Altijd is Kortjakje ziek

Altijd is Kortjakje ziek
Midden in de week maar zondags niet Zondags gaat ze naar de kerk
Met een boek vol zilverwerk
Altijd is Kortjakje ziek
Midden in de week maar zondags niet.

Die Kortjakje toch… In de aanhef zeiden we het al, Kortjakje was niet zo’n onschuldig meisje. Kortjakje was een prostituee, die door de weeks haar geld verdiende op haar rug. Geen wonder dat haar boek vol zilverwerk was, zij verdiende genoeg geld met dit werk. En daarom was haar jasje vast zo kort…

6) Doe maar van K3

Jij wil meer
Dan samen uitgaan
Jij wil meer
Dan hand in hand gaan
Jij wil meer
Jij kijkt me zo lief aan

Doe maar
Een klein beetje langzaam
Ik voel me nog niet klaar
Om de grote stap te wagen

Die K3 toch… ze hebben soms toch erg wilde plannen in hun songteksten. En maar dansen in die korte rokjes. Veel verbeelding heb je bij deze tekst niet nodig.

7) Moriaantje

Moriaantje zo zwart als roet
Ging eens wandelen zonder hoed

In deze tijd is dit kinderliedje eigenlijk ook not done, zeker wanneer je hem afzet tegen de hele zwarte-pieten-discussie en de verbannen negerzoenen.

8) Guusje zag een negerjongen

Guusje zag een negerjongen
Vol verbazing bleef hij staan
Om zo’n zwart gezicht te hebben
Staat ons baasje heus wel aan
Nooit hoef je je dan te wassen
Vuil wordt je natuurlijk niet
Al die ongerechtigheden
‘k Denk dat moeder die niet ziet

“Kan ik zo’n gezicht ook krijgen?”,
Vraagt hij aan het negerjoch
“Ik vind het wassen zo vervelend
Toe zeg mij het middel toch!”
“Nee ik weet geen enkel middel”
Zegt de jongen met een lach
“Maar op zwart zie j’ook wel vlekken
Moeder wast mij ied’re dag!”

Tja, deze is misschien nog wel erger dan ‘Moriaantje’…

9) Clementine

Oh My Darling Clementine
Die zijn verloren en verdwenen voorgoed
Verschrikkelijk jammer Clementine

Op een mooie zomermorgen
Voert ze eendjes bij de vliet
Alle eendje konden zwemmen
Clementientje echter niet

Uit haar rozerode lipjes
Stegen belletjes omhoog
Clementientje kon niet zwemmen
Clementientje die verzoop

Het feit dat dit liedje in het Engels is, maakt het natuurlijk niet minder dramatisch. Arme Clementine, verdronk tijdens het voeren van de eendjes. Goh, wat gaan we dit vrolijk met onze kleuters zingen!

10) Tien kleine negertjes

Tien kleine negertjes gingen uit eten langs verre wegen.
Eén stikte in zijn drankje – toen waren er nog negen.
Negen kleine negertjes praatten tot diep in de nacht,
Eén kon niet wakker worden – toen waren er nog acht.
Acht kleine negertjes kwamen op een eiland aangedreven,
Eén zei, dat hij niet verder wou – toen waren er nog zeven.
Zeven kleine negertjes kapten hout met een kapmes,
Eén sloeg zichzelf in tweeën – toen waren er nog zes.
Zes kleine negertjes hielden een honingbedrijf,
Eén werd gestoken door een bij – toen waren er nog vijf.
Vijf kleine negertjes kregen met het recht gemier,
Eén kwam terdege in de knoei – toen waren er nog vier.
Vier kleine negertjes gingen naar zee en zie,
Eén rode haring verzwolg er een – toen waren er nog drie.
Drie kleine negertjes gingen naar Artis mee,
Eén grote beer drukte er een fijn – toen waren er nog twee.
Twee kleine negertjes gingen naar het zonnebad heen,
Eén schroeide de zon een gat in zijn bast – toen was er nog maar één.
Eén klein negertje bleef helemaal alleen.
Hij hing tenslotte zich maar op – dus bleef er toen niet één

Aangezien dit een traditioneel kinderliedje was, hadden wij hem in onze database opgenomen. Tot wij vorig jaar gesommeerd werden door de (online)discriminatiecommissie om de tekst offline te halen, omdat deze in strijd was met de wet. Natuurlijk kun je daarover redetwisten, maar het is wel een feit dat deze tekst anno 2015 niet meer kan.

11) Elsje Fiederelsje

Elsje, Fiederelsje
Elsje, Fiederelsje
Zet je klompjes bij ’t vuur
Moeder bakt pannenkoeken
Maar het meel is zo duur

Tingelingelinge pannekoek
Stroop met rozijnen
Tingelingelinge pannekoek
Kom op bezoek

Fietern of fiedern betekent in het Groningse dialect sex hebben. Fiederelkse zal dan Elsje de tippelaarster betekenen. Zoals ik het liedje begrijp is Elsje terug van haar werk (tippelen) en kan nu bij het vuur zitten om weer warm te worden. De meel is duur betaald (met haar eigen lichaam) maar ze heeft deze nacht goed verdient dus kan er wat extra’s af.
‘Kom op bezoek’ kan een verwijzing zijn naar een nieuwe klant (en dus nieuw inkomen).

Op zoek

In onze database met meer dan 2500 teksten van kinderliedjes, zitten vast nog veel meer van dit soort teksten, of misschien weet jij er nog meer? Wij zijn heel erg benieuwd en vullen deze lijst graag aan met jullie inbreng.
Dus heb je nog een dubieuze tekst gevonden? Mail deze dan naar info@kinderliedjes.info.

Extra informatie

Kinderen vinden het heerlijk te zingen en naar muziek te luisteren
Kinderen en muziek
Dansen en zingen met je kind is goed voor de ontwikkeling
Muziek uit en thuis
spelregels.eu

Bronvermelding

Tekst: Marion Middendorp
Foto: 123rf.com

5 reacties

  • Diverse liedjes horen niet op deze lijst thuis.
    De tekst van ‘Daar was laatst een meisje loos’ (eigenlijk heet dit lied ‘het matrozenmeisje’) is veel langer dan op uw site vermeld staat. Het meisje krijgt uiteindelijk een kind van de kapitein en trouwt met hem.
    ‘Moriaantje’ gaat over tolerantie. Drie jongetjes zien voor het eerst een negertje en lachen hem uit. Sint Nicolaas waarschuwt hen daarmee te stoppen. Als zij niet luisteren, dompelt hij hen voor straf onder in een pot met zwarte inkt, waardoor zij nog veel zwarter zijn dan het negerjongetje.
    Ook ‘Guusje zag een negerjongen’ is niet discriminerend bedoeld. Het lied stamt uit de tijd dat de meeste kinderen nog nooit een neger hadden gezien en heeft de intentie om uit te leggen dat zij hetzelfde zijn als wij. Maar ik ben het er wel mee eens dat dit liedje nu niet meer kan.
    ‘Elsje Fiederelsje’ tot slot heeft helemaal niets te maken met een tippelaarster.

    Een lied dat weer wel op de lijst zou moeten staan is ‘In de maneschijn’. De huidige tekst is keurig netjes en waarschuwt meisjes juist om niet te gemakkelijk met een jongen te vrijen, maar net als bij ‘Kortjakje’ is de oorspronkelijke tekst behoorlijk schunnig.

    Kijk eens op: https://bertvanzantwijk.wordpress.com/.
    Hier wordt de tekst van heel veel liedjes uitgelegd.

  • Kortjakjes waren soldaten hoeren die met het leger van napoleon optrokken. De naam komt van hun keurslijfjes.

    Elsje Fiederelsje slaat wel degelijk ook op een prostituee.
    Fiederen is alleen geen Gronings woord maar een oud Nederlands woord voor kussen/vozen/voezelen. Het wordt nog steeds zo gebruikt in Luxemburg.

    Beide liedjes zijn treiterliedjes, stammend uit de napoleontische tijd, gericht op de meisjes die met Franse soldaten naar bed gingen.

  • Nou nee, Mr Maat. Het liedje over Kortjakje bestond al heel lang toen Napoleon aan de macht kwam en Elsje Fiederelsje is een bewerking uit de jaren vijftig van een liedje uit de jaren twintig, ruim honderd jaar na Napoleon en heeft niets te maken met het Groningse woord fietern. Lees de herkomst van beide liedjes op mijn site.

  • het is ronduit belachelijk dat alles wat enigszins ‘hard’ is of ‘slecht’ afloopt nu bestempeld wordt als ‘ongeschikt’ voor kinderen. Hazen worden geschoten, en men verdrinkt wel eens; en waarom zou ‘een pak ransel’ of het idee dat men elkaar zou kunnen eten in godsnaam traumatiserend zijn voor een kind? Laat staan alle seksuele connotaties; hartstikke belangrijk dat kinderen hiervan leren – en erover leren lachen bovendien! Het type kind/ mens dat uit uw gepropageerde ‘opvoeding’ zou resulteren – god of mens of duivel verhoede! – zou nooit op eigen benen kunnen staan, een zielepoot bij uitstek blijken en ten enenmale ongeschikt zijn om ooit enig goeds te verrichten.

  • Zeer interessant wat hier gezegd wordt. Maar hoe kwam ik op deze site terecht? Ik ben (muziek) leerkracht op een basisschool ‘Uranus’ (niet waar, maar omdat je ook voorzichtig moet zijn met het noemen van een naam in de wereld van publieke opinie, kortzichtige stempels, of erger, etc.) Een term tegenwoordig in Onderwijsland is “Burgerschap”. Ik ben voorstander van het open debat, mits die gevoerd wordt binnen de wet (geen geweld, ook niet verbaal, discriminatie, etc). Argumenten voor en tegen, prima. Maar toch…. Soms lopen discussies zeer hoog op. Nu zocht ik liedjes over onze planeet (milieu) en ik kwam het liedje “De Aarde” van Urbanus tegen. Hartstikke leuk klinkend liedje, makkelijk aan te leren… totdat ik de zin hoor: “…toch bruint de zon in Afrika, de negertjes tot chocola. Maar bijt ze niet want anders gaan ze schreeuwen.” Hoe moet ik als leerkracht (‘rechter’) hier nu mee omgaan anno 2018? In de reacties zie ik alleen maar lieve mooie reacties en ik wil dit liedje eigenlijk ook zingen, of ben ik dan onbewust een …. (vul het maar in). https://www.youtube.com/watch?v=fBTk6CpbLUI. Hoe onschuldig is dit zinsregeltje, omdat ik tegenwoordig elk vrij woord politiek correct moet wegen in contexten. Of zie ik weer beren op de weg?

Geef een reactie